JoannaBR - 2016-12-05, 13:37 Temat postu: osiedle "Neu Jeruzalem" Witam wszystkich serdecznie. Na profilu FB zadałam pytanie, które powielę tutaj, żeby łatwiej było rozmawiać (tam ciężko będzie odszukać post) Poszukuję informacji na temat osiedla Nowe Jeruzalem sprzed wojny. Konkretnie - nazwa osiedla- czy była to nazwa urzędowa, czy, jak podaje EZG, funkcjonowała jedynie (albo aż) w obiegu potocznym? Mieściło się w okolicach Połaniecka/Długosza. Encyklopedia Ziemi Gł podaje lokalizację oraz wzmiankę, że nazwa była potoczna, jednak żeby tak nazwać spore, nowoczesne osiedle, musiały być jakieś przyczyny. Ludność żydowska zamieszkiwała te bloki? (nigdzie nie ma na ten temat wzmianki, oni mieszkali w okolicach drukarni Flemminga i na dzisiejszym starym mieście) Czy może Żydzi przyczynili się do budowy, dlatego tak nazwano te rejony... Administrator FP podał link do art, na podstawie którego opracowano wpis do EZG, gdzie padają nazwiska lokatorów: Pyreck, Schätzel, Turbing und Wurms nie są (chyba) żydowskie i to jest właśnie zastanawiające - gmina Żydowska uchodziła za jedną z większych, liczebnie może nie tak imponująca, ale jednak synagoga(i) i inne budynki były okazałe, choćby dom handlowy. Może faktycznie partycypowali finansowo w budowie osiedla, co oznaczałoby, że obecność Żydów w Glogau nie była tak mało znacząca gospodarczo, jakby się wydawało... link do art: http://www.glogauerheimat...innerungen.html "Czytając o analogicznym osiedlu w Berlinie nie ma żadnej wzmianki o Żydach. Tamto osiedle powstało dla członków akademi lotniczej znajdującej sie niedaleko." - podpowiedź admin.FP W Polsce było kilka osiedli tak nazwanych, ale do dziś funkcjonuje tylko nazwa stolicznej ulicy Aleje Jerozolimskie. Nazwano tak trakt, który prowadził do osady zamieszkałej przez ludność żydowską - czyli związek z mieszkańcami. A w przypadku Glogau nie ma (albo nie dotarłam) żadnych konotacji nazwy z ludnością, co wydaje się być tym bardziej zastanawiające, bo nazwa ta ma ogromne znaczenie dla Żydów, jest niemal święta, więc użycie jej, a zwłaszcza potocznie musi mieć jakąś przyczynę/związek z ludźmi. Joanna TadeuszFantom - 2016-12-05, 18:51 "Nowa Jerozolima" nie była oficjalną nazwą, mówiono tak o tym osiedlu ze względu na typ zabudowy, dwupiętrowe budynki z płaskim dachem podobne do jerozolimskiej zabudowy (też budynki z płaskimi dachami, często z tarasami a nawet traktami pieszymi na dachach). Trochę o tych budynkach było na forum: http://www.gfh.glogow.pl/...=po%B3anieckich Niestety większość linków do zdjęć nie działa, współczesne zdjęcia osiedla Kościuszki są u mnie w galerii pod linkiem: https://photos.google.com/album/AF1QipOGVnlRKDJCAlKCjteyZoPtkDbJjZoBVEP0-4up Teren przed powstaniem osiedla nazywał się zaś Rauschwitzer Siedlung czyli Ruszowicka Osada, fragmenty map z tą nazwą poniżej: Około 1925r. 
Około 1930 rok (stan zabudowy 1928) 
Oraz mapa z końca lat trzydziestych XX wieku (już z osiedlem lecz bez nazwy dzielnicy oraz osiedla): 
Na deser zdjęcie fragmentów osiedla tego na widokówce z polowy lat trzydziestych XX wieku: 
JoannaBR - 2016-12-05, 19:55 Ogrom materiałów, serdecznie dziękuję! Dopytam jeszcze o "typ zabudowy wzorowany na jerozolimskim" jest to termin architektoniczny, używany do określenia jakiegoś typu budowli dla ułatwienia jej identyfikacji (jak style w architekturze)? Podzielę się informacjami na temat osady warszawskiej - Żydzi budowali nieco inaczej na terenach polskich (różnie w zależności od zaboru) ale różnice te były nieznaczne. Głównym czynnikiem był podatek tzw kominowy, inne nazwy to dymne, dymowe, podymne. Płacili go wszyscy, ale w Warszawie na przykład Żydzi mieli wyższe stawki niż inni, dlatego zaczęli skupiać kilka rodzin (często skoligaconych) wokół jednego komina, więc kamienice były wyższe niż inne i szersze, czym odróżniały się od reszty miasta. Mówi się, że również ze względu na typ zabudowy sami nazwali swoje osiedle Nowa Jerozolima. A w Glogau zupełnie inne budownictwo, niespotykane w tamtych czasach na ziemiach Polski (wśród osad żydowskich). Być może jest to wpływ niemiecki, albo faktycznie zaciągnięty z terenów Jerozolimy. Tak, czy inaczej - nadal nie wiadomo jaki jest związek z Żydami... (osobowy) demiane - 2016-12-06, 06:40 Ciekawa sprawa z tą nazwą. W Berlinie w tych czasach również powstało takie osiedle złożone z 21 domów zaprojektowanych przez znanego architekta Erwina Gutkinda. Osiedle powstało, jak już wspomniano dla pobliskiej akademii lotniczej. Być może faktycznie nazwa miała związek ze zmianą stylu architektonicznego. Do tej pory przecież wznoszono strzeliste domy, ze spadzistymi dachami i częstymi wieżyczkami. A tu nagle kubistyczne formy, w kształcie pudełek - choć te Berlińskie są bardziej wyszukane i ciekawsze niż nasze. I co ciekawe - w Glogau oficjalną nazwą była "Rauschwitzer Siedlung" a w Berlinie od razu "Siedlung Neu-Jerusalem". Tam nazwa oficjalna (do dziś). U nas "Neu Jerusalem" tylko nazwa potoczna. Do tego proszę zauważyć że nazwa ta występuje tylko w jednym artykule (Glogauerheimat) a to by faktycznie wskazywało na zupełną nazwę potoczną. Ktoś spotkał tę nazwę w innych opracowaniach, wspomnieniach? Co do udziału Żydowskiej społeczności to może coś w książce D. Lucasa jest? Nie sprawdzałem jeszcze. JoannaBR - 2016-12-06, 20:26 Możnaby powiedzieć, że jedna jaskółka... skoro źródło jest tylko jedno (na tę chwilę), ale raczej nie wyrzucałabym tej nazwy w kosz zapomnienia, bo nazwy potoczne są bardziej zakorzenione w świadomości i często żyją dłużej niż urzędowe. Nie wiem czy tylko ja tak mam, ale cały czas mówię o "przystanku na Buczka" albo że coś jest na Manchattanie. Może też dziś rzadko używa się w publikacjach nazwy Manchattan (nie wiem tego) i może za setki lat też ktoś w jednej gazecie na nią trafi i się zdziwi. Dlatego jeśli jest jakaś szansa na dokopanie się do Neu Jeruzalem w Glogau... O jakiej książce D.Lucasa Pan wspomina? demiane - 2016-12-07, 06:27 Nie wyrzucam tej nazwy. Uwagi o "Manhatanie", "Patelni" czy np. "Pawich Oczkach" są słuszne. Nazwa potoczna się przyjęła, a nie wiadomo co było powodem wymyślenia tej nazwy. Koło jednej wioski pod Głogowem na jednej mapie z lat 80tych widnieje nazwa "Korea" :). I nie wiadomo o co chodzi :) A książka to: "Żydzi głogowscy. Dzieje i kultura" Franz D. Lucas oraz M. Heitmann JoannaBR - 2016-12-07, 23:06 Dziękuję za tytuł, jeszcze spróbuję, ale chyba mała szansa na dostanie gdzieś tej książki... Może ktoś z posiadaczy podeśle jakiś cytat o nazwie (o ile jest w ogóle jakaś wzmianka) Ciekawa sprawa z tą Koreą :) :) JoannaBR - 2016-12-07, 23:45 Na mapce zamieszczonej przez P. Tadeusza jest dziwne oznaczenie. Przypomina litery hebrajskie.... 
demiane - 2016-12-08, 06:53 Ciekawostka! Podeśle to dziś to osoby która od razu może zweryfikować te symbole TadeuszFantom - 2016-12-10, 08:59
To chyba nie są znaki judaistyczne, wklejam zbliżenie tego fragmentu mapy. 
demiane - 2016-12-11, 07:37 Wysłałem już do znawcy Zobaczymy Zawsze lepiej sprawdzić. Tym bardziej że wyglądają te znaki intrygująco. TadeuszFantom - 2016-12-11, 15:40 W portalu http://dolny-slask.org.pl pojawiło się zdjęcie opisane jako: Przedwojenne osiedle na ul. Obrońców Pokoju. Lata 1933-1939 
Link do zdjęcia: http://dolny-slask.org.pl/foto/6398/6398596.jpg W moim odczuciu jest to zdjęcie "Neu Jeruzalem" widziane od strony ul. Rauschwitzer Str (Obrońców Pokoju) mniej więcej z rejonu obecnej komendy policji. Lotnicze zdjęcie z lutego 1945 ze strzałką którą umieściłem gdzie przypuszczalnie zostało zrobione zdjęcie. 
demiane - 2016-12-12, 05:10 Chyba masz rację. To jest to ujęcie A sama kartka niedawno była na jednej z aukcji Widać jeszcze nieudolnie zakamuflowany napis demiane - 2016-12-12, 22:08 Znawca jednak nie odczytał tych znaków jako hebrajskie. Więc co oznaczają? krakus57 - 2016-12-14, 07:45 PT demiane 1./ A 6 - jest to oznaczenie kolejnego wycinka z całości mapy 2./ Nowa Jerozolima (" Neu Jerusalem " ) - jest równoważnikiem na określenie zakładanych NOWYCH koloni /osiedli żydowskich czyli "Neu Babilon ". Określenie używane potocznie w języku administracyjnym niemieckim od średniowiecza. Były też i inne , ale nie " przyjęły " się w j. obiegowym. Pozdrawiam MJR |
||||||||
