[demiane]

Temat myślę jest mocno ciekawy i chyba jeszcze nikt dotąd go nie ruszał.
Oczywiście życiem rządzi przypadek i również tak było tym razem. Gdyby nie on to nigdy bym nie trafił na kirkut w Legnicy i dzięki Omri Lernau nie dojrzał tego jak wiele głogowskich Żydów jest pochowanych na kirkucie w Legnicy.
Wiadomo że głogowskie cmentarze żydowskie nie przetrwały do dziś. GROT skutecznie ratuje pozostałości po nagrobkach o czym jest w innych wątkach.
A tu spotkała mnie duża niespodzianka, ponieważ pojechaliśmy tam z Omri by zobaczyć groby osób z jego rodziny (Warschauer), o których wiedzieliśmy że istnieją. Omri popstrykał kilka zdjęć, chodząc od grobu do grobu i rozczytując z języka żydowskiego napisy. A później przesłał mi informacje żę na tym cmentarzu są groby głogowskich Pragerów (o których innym razem). I to był szok. A dalsze badania w powiązaniu z informacjami jakie są zawarte w książce Franz D. Lucasa wykazały że osób które urodziły się w Głogowie a później wyemigrowały do Legnicy i tam zmarły jest o wiele, wiele więcej. Być może niektórych z nich nie będzie można zidentyfikować z powodu zbyt małej ilości danych i informacji oraz zbieżności nazwisk. Cmentarz w Legnicy "nabity" jest po prostu nazwiskami rodzin: London, Prager, Cohn, Rawitscher, Prausnitzer, Fraustadter, Kronecker czy Dyrenfurth a te nazwiska zapisały się również w historii naszego miasta. NIe wiem jeszcze wszystkiego bo niektóre groby są zapisane w j. żydowskim i czekam na tłumaczenie od Omri.
Ale mogę już teraz przedstawić niektóre osoby, co do których nie mam wątpliwości że pochodziły z Głogowa.

[demiane]

Na początek rodzina Prager

Z prawej grób Fischela Abrahama Pragera (1.03.1753 - 14.03.1840) oraz (z lewej) jego córki z pierwszego małżeństwa Ewy Prager (1787-27.03.1840), która po ciężkiej chorobie zmarła kilka dni po swoim ojcu. Jak widać nagrobki wykonywał jeden kamieniarz




Grób drugiej żony Fischela Abrahama - Michle Jonas (9.02.1768 - 28.11.1848), pochodzącej z bogatej rodziny złotników o nazwisku Salomon.



Postument zawiera inne imię (zapytałem już Omri o to) oraz nazwisko rodowe - Salomon




Grób syna Fischela z drugiego małżeństwa o imieniu Abraham Fischel Prager (1796 - 16.07.1814)




Grób drugiego syna Fischela z tego małżeństwa - Salomona Pragera (7.07.1797 - 6.01.1862) oraz jego żony Fredericke Prager z domu Luebenauer. Co do niej to nie wiem czy była głogowianką. Na pewno jednak w Głogowie mieszkała, ponieważ Salomon dopiero w późniejszym okresie, po śmierci swego brata przeniósł się na wniosek ojca do Legnicy

[TadeuszFantom]

Ciekawy temat.
Też zauważyłem na zamieszczonych tutaj zdjęciach, że niektóre pomniki mają napisy nazwisk i imion w alfabecie łacińskim (przypuszczam, że też w hebrajskim) a niektóre tylko w hebrajskim.

[demiane]

Tak.
Wszystko zależało jak mocno rodziny czuły się Niemcami. Niektóre nagrobki też mają podwójne napisy.
A co do napisów tylko hebrajskich to mam nadzieję że jeszcze coś Omri ciekawego dla nas odkryje

[demiane]

Grób Gustava Josephy, właściciela ziemskiego urodzonego w Leutbach.
Obecnie jest to wieś Dankowice koło Głogowa.
Notabene również skoligacony z rodziną Omri Lernau




Grób Gustava Michaelisa aus Gross Glogau. Wg napisu był zecerem. Urodził się 24 czerwca 1824. Zmarł 2 kwietnia 1855.
Niestety na temat tego nazwiska nie znalazłem u F.D Lucasa żadnej informacji

[demiane]

Grób Henrietty Prausnitz z rodu Man(n)heimer
Zmarła 26 września 1844
Książka Lucasa wspomina o tym że w latach 1812-1830 wielu Żydów głogowskich wyemigrowało z Głogowa do Legnicy, głównie z przyczyn ekonomicznych. Jednym z nich był również Loebel Pinkus Mannheimer l.49, który był kupcem i bankierem. Chronił go w Głogowie list żelazny. 8 lutego 1821 złożył on podpis do zarządu legnickiego oraz do Berlina w pewnej spornej kwestii jako członek starszyzny gminy i asesor. Rodzina Mannheimer działała również charytatywnie, zakładając m.in Fundację Lippmana Pinkusa Mannheimera. Niejaki Lippman Mannheimer na rzecz Chewra Kadisza zapisał w testamencie 600 Talarów.
Najprawdopodobniej Henriette wyszła za którego Mannheimera, który wyemigrował do Legnicy. Być może właśnie za Loebela Pinkusa Mannheimera? Może jego grób też jest w Legnicy, ukryty przed naszymi oczami pod hebrajskimi napisami?

Niestety nie wiem czy ten fragment oparty o grób Henrietty należy do tego samego grobu. Czekam na rozczytanie tej części nagrobka. Może coś wyjaśni

[demiane]

cytat: "Postument zawiera inne imię (zapytałem już Omri o to) oraz nazwisko rodowe - Salomon"

No i przyszła odpowiedź. To jest nagrobek innej osoby Minny Prager nazwisko panieńskie Salomon. Płyta nagorbka Michle Jonas jest oparty o ten postument co zasugerowało mi że jest to jeden nagrobek. Niestety nic więcej Omri nie wie na ten temat.

[demiane]

Cytat: "Niestety nie wiem czy ten fragment oparty o grób Henrietty należy do tego samego grobu. Czekam na rozczytanie tej części nagrobka. Może coś wyjaśni"

No i wyjaśnił . Tak jak przypuszczałem obie części należą do tego samego grobu.
Ten fragment pisany w j. żydowskim brzmi:

"Tu jest pochowana
wielce pokorna kobieta
Jentel Prausnitz
córka Shalom Menheimer
żona Haima Prausnitz z Głogowa [w oryginale zapisane Glogoi]
Urodzona 11.01.1816
Zmarła w wieku 27 lat i 9 miesięcy
Dnia 7.10.1843"

Zatem to nie żona Loebla Pinkusa lecz jakiegoś Shalom.

[demiane]

Dostałem od Omri kolejne tłumaczenia.
I kolejnych czterech Głogowian którzy pochowani są w Legnicy


"Wielki i wspaniały człowiek
Czyniący dobro
Josef Neiman
Mieszkaniec Wrocławia
Syn Zvi Hirsh Kara z Głogowa
Zmarł w wieku 65 lat
i pozostawił swoją żonę i dwie płaczące córki
Pogrzebany tu z pasierbem który zmarł przed nim
I teraz spotkają się ponownie".





"Tutaj jest pochowany stary człowiek (...)
Z umiłowanej rodziny Joel
Syn Jehudy Leib Segal z Gross Glogau
Urodził się w 1775
Zmarł w 1843"

[demiane]

"Pełen szanowania wspaniały człowiek
Jehoshua Kronecker syn Moshe Kronecker (...)
z Głogowa
[w oryginale napisane "Glogoja"]"

To również jedna z osób z dalekiej rodziny Lernau.






"Stara kobieta Dworel. żona Abrahama Zaksa
córka Michała Zaksa z Głogowa"

[TadeuszFantom]

Już powstał całkiem spory zbiór tłumaczeń napisów z macew. Przy okazji można zauważyć pewne tendencje zwrotów powtarzające się na nagrobkach.

[demiane]

Te ostatnie tłumaczenia i tak są niepełne
Omri omijał wszelkie zwroty typu modlitw etc.
A nawiasem dodam że chyba jako jedyny mam praktycznie wszystkie tłumaczenia nagrobków na cmentarzu w Legnicy.
Tak się zdarzylo, że przy poszukiwaniach przodków Omri sfotografowane zostało prawie wszystko i prawie wszystko przetłumaczone. Całkiem prawdopodobne że pośród innych nazwisk są również osoby z Głogowa, ale bez zrobienia większych badań etc nie da się tego potwierdzić.