[urbweb.pl]

Głogowska synagoga – zdaniem wielu najpiękniejsza w Niemczech.
[ Fortyfikacje sensu stricto jeszcze chwilę poczekają z prostego powodu – muszę się w tej materii nieco dokształcić (niemniej jednak w osobnym wątku za chwilę założę temat Fort Brückenkopf, niech kwitnie lub umiera ale za chwilę się przyda)].
Synagoga to obiekt dobrze opisany i udokumentowany, chociaż w miarę postępów zapewne pojawią się pytania. Może jednak ktoś z Was wie coś nieupowszechnionego lub posiada jakiś nieklasyczny widok na ten obiekt?

[TadeuszFantom]

Pierwsza informacja to istniejące lapidarium nie jest dokładnie w miejscu gdzie stała ta świątynia. Jest przesunięta około 20 metrów w kierunku północnym. W rzeczywistości, bok południowy synagogi dotykał (łączył się) z budynkiem szpitala Elżbietanek (aktualny ośrodek zdrowia na ul. Kołłątaja - jest to odbudowana pozostałość tego szpitala).

[urbweb.pl]

No, tak, rzeczywiście. W dodatku ściana szpitala była integralnym elementem synagogi i fenomenalnie rozszerzała jej przestrzeń oraz symbolikę, co dobrze widać np. na poniższym zdjęciu.


źródło: Fotopolska, zdjęcie zlinkowane bezpośrednio (oglądacie je na serwerze Fotopolski, więc nie powinno być problemu z prawami autorskimi)


Nurtuje mnie jak dokładnie wyglądał symbol na tej ścianie i co tam było napisane - zdjęcia i grafiki są niejednoznaczne.

[urbweb.pl]

Chwilę to jeszcze potrwa,ponieważ w przypadku Synagogi, idąc wzorem budowniczych, postanowiłem się kierować zasadą „zero kompromisów” (co w przypadku modelu oznacza nieograniczanie go specyfiką Google Earth – najwyżej nikt go nie otworzy, ale grafiki i film wyjdą). Ten obiekt był finalnym dziełem rozwoju Głogowskiej Gminy Żydowskiej, na który pracowały pokolenia Żydów od co najmniej XIV wieku.

Zagadką pozostaje dla mnie skrajny fanatyzm (albo strach), który prowadzi do zniszczenia takiego artefaktu. Ostatecznie – chociaż z trudem - potrafię zrozumieć polityczny i socjologiczny kontekst jaki był podłożem spalenia synagogi w 1938. Nie potrafię jednak zrozumieć tego, że faszyści (ostatecznie nic mi o tym nie wiadomo, żeby poglądy polityczne na tyle zmieniały strukturę neuronalną mózgu, żeby jej posiadacz tracił podstawowe zdolności oceny sytuacji) nie zauważyli, że jednocześnie niszczą jedno z największych dzieł (również niemieckiej) architektury, stworzone przez dobrze znanie biuro architektoniczne Kröger i Abesser.

Poniżej dwie jeszcze bardzo robocze grafiki.

[Yedyny]

Dżizas, az dech zapiera !!!!!!!

[urbweb.pl]

Spojrzenie na mapę Głogowa z określoną pozycją Synagogi pokazuje doskonale jak perfekcyjnie wpisywała się ona w określone przez Talmud (תלמוד) zasady dotyczące budowania Synagog.

W poniższym tekście to co jest zaznaczone kursywą i pogrubione pochodzi z opracowania Muzeum Historii Żydów Polskich „Synagogi na ziemiach polskich”.

Budowę synagogi regulowały przepisy Talmudu oraz szereg praw narzuconych przez państwo, w którym mieszkała dana społeczność żydowska. Talmud nakazywał by wierni podczas modlitwy kierowali się w stronę wschodnią –ku Jerozolimie. Z łac. oriens–„wschód” –dlatego też synagogi nazywa się orientowanymi.

Na poniższym satelitarnym zdjęciu dzisiejszego pomnika w prawym górnym rogu oznaczyłem kierunki geograficzne (źródło: Google Earth).




Ponadto dach synagogi górować miał nad innymi budynkami.

Wysokość głogowskiej Synagogi źródła szacują na 32-36 metrów i wydaje mi się, że w ówczesnym Głogowie nie istniał wyższy budynek (chociaż mogę się mylić) – rozbieżności w ocenie wysokości biorą się stąd, że jedni autorzy podają wysokość z wieżą wieńczącą kopułę a inni bez niej.

a ona sama stać miała w pobliżu płynącej wody.

Wg pomiaru od Odry synagogę dzieli 397 metrów



Starano się o wzniesienie jej w centrum miasta, wsi, dzielnicy, z uwagi na bezpieczeństwo, a także z powodu przepisów religijnych, które ograniczały swobodne przemieszczanie się w świąteczne dni, poza ustalonymi odległościami.

Synagoga powstaje niemal w centrum nowej dzielnicy Głogowa – Wilhelmstadt, której stworzenie jest praktycznie początkiem końca „Twierdzy Głogów”.

I dalej o pewnym nurcie w judaizmie w który moim zdaniem wpisuje się głogowska Synagoga:

Rozwój idei żydowskiego oświecenia (haskali) i reforma judaizmu, która miejsce na początku XIX w. miała wpływ na zmiany sprawowania kultu oraz ukształtowanie synagog. Synagogi zwane z języka niemieckiego tempel – czyli świątynia, zakładali Żydzi postępowi, oddalający się od ruchu tradycyjnego. Tempel przypominały swoją architekturą i wystrojem wnętrza kościoły protestanckie. Bywały trójnawowe. Niektóre z nich wieńczyła kopuła.W części z nich instalowano organy, których używano podczas liturgii. Na wschodniej ścianie obok aronha-kodesz ustawiano bimę. Tworzyło to kompozycję na całej ścianie niczym ściana ołtarzowa w kościołach. Instalowano stałe ławki.

[Alicja]

[urbweb.pl]

Rzeczywiście, jak widać, Synagoga najwyższym budynkiem w mieście nie była. Strumyk Sępolno - słuszna uwaga, jeszcze bardziej wzmacniająca symbolikę. Co do przeskoku z judaizmu na protestantyzm - racjonalnie podchodząc do sprawy wydaje się to niemożliwe, ponieważ te religie, na bardzo nawet bazowym poziomie, mają odmienną ontologię - możliwy jest tutaj co najwyżej pewien eklektyzm idei objawiający się np. w architekturze (i głównie o to mi chodziło) albo np. w ogólnych zasadach dotyczących wolności w interpretacji tekstów. Głogów był zapewne najlepszą glebą dla takiego rodzaju eklektyzmu (w tym miejscu z jakichś względów przypomniał mi się świetny spektakl „Rzecz o banalności miłości”, zderzający i przytulający ludzi tak różnych jak Hannah Arendt i Martin Heidegger). Żyd odchodzący od perspektywy judaizmu w perspektywę protestancką dokonywałby zapewne aktu swoistej apostazji, niewybaczalniej przez Gminę Żydowską (co może tłumaczyć historię Paula Lernau, który został pochowany na cmentarzu nie-żydowskim).

[urbweb.pl]

Głogowska synagoga, z kopułą na fasadzie, odpowiadała wzorcowi ukończonej w 1887 r. synagogi w Monachium, wzniesiona została w stylu, który od 1880 r. okazał się typowym stylem architektonicznym synagog. (Lucas D., Heitmann M., Żydzi głogowscy. Dzieje i kultura, Głogów 2013, s. 220.)


synagoga w Monachium, źródło: wikipedia

W kontekście Synagogi głogowskiej warto również zerknąć na projekt Synagogi w Monachium, który stworzył Edwin Oppler.


Edwin Oppler - projekt Synagogi w Monachium, źródło: wikipedia

Nie można nie zauważyć podobieństwa między głogowską synagogą a projektem Franza Schwechtena – Gedachtniskirche z Berlina z 1890 r. Dominującą jednak różnicą jest większa liczba elementów i podobieństw do stylu mauretańskiego, pozwalając rozpoznać tę budowlę jednoznacznie jako synagogę. ((Lucas D., Heitmann M., Żydzi głogowscy. Dzieje i kultura, Głogów 2013, s. 221.)

Chodzi o Kościół Pamięci Cesarza Wilhelma połozony przy Breitscheidplatz w Berlinie. Miejsce to ciekawe również w kontekstach oderwanych od głogowskiej Synagogi. Świątynia została zniszczona w 1943 podczas alianckiego bombardowania Berlina. Przetrwała jedynie część głównej wieży o wysokości ok. 70 metrów. W 1961 wprowadzono w życie projekt Egona Eiermanna i obok ruin ustawiono ośmiokątną świątynię, bardzo prostą w formie, jednak ściany tego obiektu składają się z ponad 30 000 przeszklonych elementów. Powstała fenomenalna instalacja, która z założenia ma mieć charakter antywojenny. Poniżej zdjęcia w następującej kolejności: 1. Gedachtniskirche – widok z roku 1900, 2. Widok ruin zachowanej wieży i dobudowany obok niej obiekt, 3. Wnętrze nowej świątyni. (źródło zdjęć: wikipedia – istnieje wiele ciekawszych fotografii ale zamieszczam te z wikipedii, ponieważ tutaj jest najmniej problemu z prawami autorskimi, bardzo ciekawa galeria zdjęć znajduje się tutaj http://www.berlin.de/gesc...%A4chtniskirche )

[Yedyny]

Udalo mi sie zdobyc gazetke z roku 1889 z planami Synagogi. Nie wiem tylko, czy byl to jeden z planow, czy ten wykonany w pozniejszych latach. Nie mam tego jeszcze u siebie, wiec nie dysponuje lepszymi zdjeciami.

---

syn.JPG

Plik ściągnięto 116 raz(y) 80,56 KB

[urbweb.pl]

Wow ! Szacun Yedyny, że udało Ci się coś takiego znaleźć. Raczej nie jest to projekt ostateczny ale napewno bardzo bliski finalnemu.

[Yedyny]

Jesli Ci sie przyda, to po odebraniu przesylki moge podeslac wszystkie zamieszczone obrazy.

[urbweb.pl]

Jasne, że się przyda, z góry dzięki !

[Alicja]

To ja też chcę

[witoldo125]

[quote="urbweb.pl"]No, tak, rzeczywiście. W dodatku ściana szpitala była integralnym elementem synagogi i fenomenalnie rozszerzała jej przestrzeń oraz symbolikę, co dobrze widać np. na poniższym zdjęciu.
Obrazek
źródło: Fotopolska, zdjęcie zlinkowane bezpośrednio (oglądacie je na serwerze Fotopolski, więc nie powinno być problemu z prawami autorskimi)

Co do Fotopolski to trzeba uważać. Potrafią upomnieć się o swoje. Zdecydowanie gorzej to wygląda, gdy sami coś biorą od innych.
http://szczytnopocztowki....abel/fotopolska http://szczytnopocztowki....abel/fotopolska